KAZANCI KASABASI’NIN TARİHİ
Kasabanın adı, tarihte Kazancı, Kazancılı, Kazancık, Kazanculu ve Kazancıklı adları ile bilinen, Osmanlı Kaynakları ve Türk Tarih Kurumu belgelerine göre Yörükhan Taifesinden bir Türkmen Boyundan ve bu boya mensup kişilerce kurulmasından gelmektedir. Kazancıklı bölgesi Türkmenistan kuzeyinde kayalık bir bölgenin adıdır. Bu bölgeden batıya ve Anadolu’ya göçeden Kazancılı Cemaati, Adana (Feke), Maraş, Kırşehir, Karahisari, Mersin(Gülnar), Samsun, Ermenek (Kazancı) bölgelerine yerleştirilmiştir. Tarihi kayıtlarda, 1880 yılında tesbiti yapılan Hazar Ötesi Türkmen Oymakları listesinde Kazancılı Oymağı yer almış ve Horasan’da yaşayan Sarık Türkmenlerine bağlı bir oymak olarak gösterilmiştir. Yavuz Selim zamanında Çepni Oymaklarından birinin adı Kazancı oymağıydı. Halen, Anadolu’da, Çankırı, Erzurum, Kocaeli, Tokat, Aydın, Isparta, Zonguldak, Kayseri ve Sivas illerinde de Kazancı adını taşıyan kasabalar, köyler ve mahalleler vardır.
Kazancı çevresinde, ilk çağlardan itibaren yerleşim yerleri kurulduğu ve insanların yoğunlukla yaşadığı bilinmektedir. Roma ve Bizans devirlerinden kalma Körüstan Beleni, Kilise, Popasın (Papazın) Kuyu, Önges Pınarı, Alain, Çıldırdak, Maşatın Dere, Hocaini (Hocini), Çurfalıklıin, Avlakini gibi hıristiyanlık dönemi adları halen kullanılmakta olup, Kirlos isimli bir kişinin varlığı konuşulmaktadır. Yöyereye, Karamanoğulları Beyliği sırasında Gülnar çevresinden gelen göçerler hakim olmuştur. Bu devirlerden kalma olan Bazaralanı, Develikoyağı, Kartaltepe, Yüksekeğrik tepesi ( bu isim Gülnarlı çobanların erzakları bittiğinde, yörenin en yüksek tepesine çıkarak ateş yakması ve dumanlarla Gülnar’dan erzak istemeleri için kullandıkları tepenin adıdır) ve Hamit (Hemid) Seydi mezarı (ermiş bir kişi olan bu zat, Gülnar’lı bir ağanın çobanı olup, Popas yöresinde olan mezarı İzmir, İstanbul dahil uzak yerlerden gelenlerce ziyaret edilmektedir) vardır. 1474-1475 yıllarında Fatih Karamanoğullarını ortadan kaldırınca şehir İçel sancağına bağlanmıştır. 1910 yılında Konya iline bağlanan Ermenek 1989 yılında Karaman il olunca bu ile bağlanmıştır. Tarihçilere göre bugünkü halk Oguz boylarından kalmadır. Türklerin ve oğuzların adet ve anane koşullarının aynı olduğunu görürüz.
TARİHTE VE ANADOLU’DA KAZANCILILAR
– Yavuz Selim zamanında, Çepni oymağından birinin adı Kazancı oymağıdır. Azerbaycan güneyinde, 19. Yüzyılda, Karasu ırmağı kenarında yaşayan Şahseven Türkmenleri arasında Kazanlu adında bir oymak da vardı. Kazan Türkleri’nin de Kazancılılarla aynı boydan geldikleri söylenmektedir.
– Türkmenistan Üniversitesi rektörünün verdiği bilgilere göre, Kazancıklı Bölgesi Türkmenistan kuzeyinde, kayalık bir bölgedir. 16. Yüzyılda burada yaşayan Kazancılılar gruplar halinde Anadolu’ya göç etmişlerdir. Karacaoğlan da 16 yaşında iken elinde sazı ile bu grupların birine katılarak Anadolu’ya geçmiştir. Karacaoğlan Taşeli Bölgesinde (Ermenek, Mut, Gülnar, Anamur ve Karaman) yaşadığına göre bu bilginin doğru olduğu söylenebilir. Karacaoğlan’ın mezarı Mut sınırları içinde bilinir. Fakat, yazar-şair ve tarihçi Mustafa ERTAŞ, kitabında, Karacaoğlan’ın Ermenek çevresinde yaşadığını, mezarının Davdas veya Sarıveliler civarında olduğu, hatta, Sarıveliler’de soyundan gelen Karacalar sülalesinin halen sürmekte olduğunu dile getirmiştir.
– Osmanlı Kaynaklarına göre, Kazancılı Cemaati, Adana, Maraş, Kırşehri, Karahisari Şarki Sancakları, Gülnar, Ermenek, Samsun ve Bafra çevresine yerleştirilmiştir. Boylar yerleştikleri yer adı olarak, boylarının adı olan Kazancı ismini vermişlerdir. Bir çok ailede soy ismi olarak Kazancı ismini almıştır.
– Halen, Nahcivan Ellince de Kazancı köyü, Ermenistan Artik yöresinde Kazancı adlı köy vardır. Kırım’da Kazancı köyü, Gagauzlar’da Kazancık isimli yer adı, Özbek Konrat kabilesinde Gazancılı oymağı vardır.
– Anadolu’da halen KAZANCI adını taşıyan yerleşim merkezleri şunlardır.
– Kazancı köyü, Ilgaz ilçesi – Çankırı
– Kazancı köyü, Hınıs ilçesi – Erzurum
– Kazancı köyü, Akyazı ilçesi – Sakarya
– Kazancı köyü, Ermenek ilçesi – Karaman
– Kazancı köyü, Kavak ilçesi – Samsun
– Kazancı köyü, Feke ilçesi – Adana
– Kazancı köyü, Turhal ilçesi – Tokat
Mahalle adı olarak KAZANCI adındaki yerler ,
– Kazancı Mahallesi, Kuruköy, Çine / Aydın
– Kazancı Mahallesi, Uluborlu / Isparta
– Kazancı Mah. Kazanci köyü, Kavak / Samsun
– Kazancı Mah, Satuk köyü, Devrek / Zonguldak
– Kazancık köyü, Pınarbaşı ilçesi – Kayseri
– Kazancık köyü, Şarkışla ilçesi – Sivas
– Kazancı köyü, Diyarbakır
Ayrıca, birçok ünlü ailenin soy ismi Kazancı olarak alınmış durumdadır.
-Alanya ,Söbüce yaylasında Kazancı Dede Türbesi vardır.
-Urfa’da ünlü Kazancı Bedir isminde bir kişi ve sülalesi yaşar
-Kahramanmaraş’ın en ünlü ailelerinden biri Kazancı soy adını taşır. Ünlü hukukcuların yetişdiği bir ailedir.
İstanbul taksim semtinde de Kazancı Yokuşu isminde bir semt vardır. Ermenek Kebendibi mahallesinde de Kazancı soyadlı aile vardır.
Kaynak: Av. Naci SÖZEN